Plac budowy kojarzy nam się głównie z betonem, pustakami i betoniarką. Jednak najistotniejszym elementem konstrukcyjnym, zwłaszcza na początku prowadzenia robót budowlanych są szalunki. Szalunki, czyli inaczej deskowania to forma, która pozwala na nadanie mieszance betonowej konkretnego kształtu. Bez niej nie ma możliwości wylania idealnie równej podłogi, ścian z otworami na okna i dach czy stropu. Spotkać je możemy w różnych formach i wykonane są z różnych materiałów. Jakie rodzaje deskowania wyróżniamy i na co zwrócić uwagę przy ich zastosowaniu?
W praktyce możemy mówić o pięciu rodzajach deskowania. Pierwsze z nich to szalowanie indywidualne, czyli takie które stosuje się do elementów o dziwnych i niepowtarzalnych kształtach. Zwykle wykonane jest z desek i w przypadku małych robót budowlanych można je wykonać samemu. Wystarczy płyta, drewniane stemple oraz gwoździe. Takie rozwiązanie dedykowane jest do jednorazowego użytku, jeśli jednak deski się nie zużyją, można je wykorzystać ponownie przy innej konstrukcji. Drugim, podobnym do pierwszego rozwiązaniem jest szalowanie inwentaryzowane. Polega ono na tym, że wykorzystuje się do niego elementy wielokrotnego użytku.
W gotowych rozwiązaniach wyróżnić możemy trzy poszczególne typy. Każde takie deskowanie może zostać wykonane z drewna lub metalu, a stosować je powinniśmy w zależności od poziomu skomplikowania konstrukcji. Wyróżnia się tutaj szalowanie przestawne, szalowanie przesuwne oraz ślizgowe. Przedstawmy pokrótce każde z nich.
Deskowanie przestawne to rodzaj szalunku, który musi zostać zamontowany i zdemontowany w tym samym miejscu. Po zastygnięciu betonu należy więc taką konstrukcję rozebrać, przenieść w nowe miejsce i ponownie złożyć. Jest to więc dość skomplikowany proces i wymagający czasu. Zamiast niego, na większych przestrzeniach wykorzystać można drugi rodzaj deskowania, czyli deskowanie przestawne. Nie wymaga ono demontażu po zastygnięciu konstrukcji, można je po użyciu w jednym miejscu ze spokojem przenieść do drugiego. Trzecim rozwiązaniem są szalunki ślizgowe. One również nie wymagają demontażu. Jednak przesuwa się je jedynie w płaszczyźnie lica konstrukcji. Najczęściej stosuje się to w przypadku przesuwania konstrukcji do góry.
Rodzaje szalowania zależą również od miejsca, których mają mieć zastosowanie. Wyróżniamy tutaj deskowania do ścian, deskowania stropowe oraz szalunki do wykopów. Warto nadmienić, że ich wybór jest skomplikowany i może znacznie rzutować na sposób oraz czas wykonania robót budowlanych. Należy więc zwrócić szczególną uwagę przy ich kupnie bądź wynajmie. Dobrze jest skorzystać również z porady specjalisty w tym zakresie, jeśli sami nie mamy o tym pojęcia. Istotne będą tutaj nie tylko zastosowania poszczególnych deskowań, ale także ich cena, wielkość oraz ilość, które w znacznym stopniu przyczynią się do efektywności i bezpieczeństwa wykonywanych prac.
Najbardziej istotne są szalunki stropowe. To one podtrzymują dach i ich stabilność zależy od tego czy konstrukcja stropu będzie się utrzymywać. Mogą być wykonane z drewna albo z metalu. Składają się z podłogi oraz słupów ją podtrzymujących, zwanych formalnie dźwigarami. Dźwigary posiadają dodatkowo wzmocnienia i trójnogi, stabilizujące konstrukcję. Wybór materiału, z którego powinno być wykonane szalowanie zależy od poziomu skomplikowania i wielkości konstrukcji. Przy małych i lżejszych konstrukcjach skorzystać możemy z rozwiązania drewnianego, przy budynkach większych lepiej kupić deskowanie metalowe. Sprawi ono, że będziemy bardziej pewnie czuć się w trakcie wykonywania prac.